Künyesi Ebû Halef ve Ebû Safvân’dir. Benî Nevfel b. Abdümenâf’ın halîfi olan Ya’lâ b. Ümeyye, babası ve kardeşleri ile birlikte Mekke’nin fethi sırasında Müslüman oldu. Huneyn, Tâif ve Tebük seferlerine katıldı. Hz. Peygamber vefat etmeden birkaç ay evvel kendisine birtakım idari görevler verdi. Ya’lâ b. Ümeyye bu görevleri Hz. Osman’ın hilafetinin sonuna kadar devam ettirdi. Veda Haccından sonra Hz. Peygamber’in Yemen’e gönderdiği yöneticiler arasında yer aldı. Hz. Ebû Bekir devrinde Yemen bölgesinde vuku bulan Ridde savaşlarını komuta etti. Hz. Ömer ve Hz. Osman dönemlerinde Yemen’de valilik yaptı. Valilik yıllarında mektuplara tarih atma geleneğini başlatan kişi oldu.
Muhalifler tarafından Hz. Osman’ın evi kuşatıldığı sırada yardım için Yemen’den yola çıkan Ya’lâ b. Ümeyye, Medine’ye varmadan halifenin şehadet haberini aldı. Halifenin intikamını almak için Mekke’ye gitti ve burada toplanan kuvvetlere askeri katkıda bulundu. Sonrasında meydana gelen Cemel Vak’ası’nda önemli rol oynadı. Olaya ismini veren deveyi Hz. Âişe’ye Ya’lâ b. Ümeyye hediye etmişti. Cemel’den sonra Mekke’ye giden Yalâ, daha sonra Hz. Ali’nin safına katıldı ve Sıffîn’de halifenin yanında yer aldı.