Hz. Sevde Validemiz; uzun boylu, iri yapılı bir hanımefendi idi. Bunun yanında çok fedakâr, cömert, iyi niyetli, yumuşak huylu bir yapıya sahipti.
Rasûlullah’ın (s.a.s) ikinci hanımı olma şerefine eren Sevde (r.anhâ) ayrıca İslâm’ı ilk kabul eden hanımlardandır.
Sevde binti Zem’a ilk eşi olan amcasının oğlu es-Sekran ibn Amr ile birlikte Rasûlullah’a Mekke’de ilk biat edenlerdendi. İslâm henüz yeni yayılmaya başlamıştı. Bu yeni dinden rahatsız olan Kureyşliler, Müslümanlara işkence yapıyorlardı. Müslümanlar artan işkencelere dayanamayınca Peygamberimizin tavsiye ve yönlendirmesiyle Habeşistan’a hicret ederler.
Sevde binti Zem’a’nın eşi Sekran, hicretten sonra vefat eder. Bununla alâkalı iki değişik rivâyet vardır. Bunlardan ilki: Hicretten sonra Sekran ibn Amr’ın Habeşistan’da öldüğüdür. Diğeri ve en kuvvetlisi ise onun Mekke’ye döndükten sonra vefat ettiği yönündedir.
Habeşistan hicretinden sonra Hz. Sevde, eşiyle birlikte Mekke’ye geri döner. Sevde Validemiz Mekke’ye döndükten sonra bir rüya görür. Rüyasında ay süzülüp üzerine doğru iner. Bir süre sonra Sekran ibn Amr, hastalanıp vefat eder. Sevde Validemiz ise altı çocuğu ile dul kalır. 
Tüm bunlar olurken, mü’minlerin annesi Hz. Hatîce de vefat eder. Onun vefatına çok üzülen Efendimiz (s.a.s) kızlarıyla yalnız kalmıştır. Efendimizin bu halini gören sahabe, onun evlenmesini istiyor, ancak bunu Efendimize söylemeye bir türlü cesaret edemiyorlardı. Zira Peygamberimizin Hz. Hatîce’ye olan bağlılığının farkındaydılar… Bunu söylemeye sadece Havle binti Hakîm cesaret etmiştir. Havle’nin aklında iki kişi vardır. Bu iki hanımefendi, Sevde binti Zem’a ile Hz. Ebû Bekir’in kızı Âişe idi. Havle Peygamberimizin yanına gider ve bu iki hanımdan bahsederek düşüncelerini anlatır. Zira artık yas tutmayı bırakmalıdır. Hem evini çekip çevirecek hem de çocuklarıyla ilgilenecek birine ihtiyaç vardır. Efendimiz de tüm bunları düşünerek Havle’nin teklifini kabul eder ve Havle, ilk olarak Sevde binti Zem’a’ya dünürcü olarak gider. Sevde ve ailesi doğal olarak bu teklife çok sevinirler. Nasıl sevinmesinler ki? Sevde kıyamete kadar gelecek tüm mü’minlerin annesi olacaktır…Hiç tereddüt etmeden gelen evlilik teklifini kabul eder.
Rasûlullah (s.a.s) ile Sevde binti Zem’a, peygamberliğin onuncu yılı Ramazan ayında Mekke’de evlenirler. Sevde Validemiz Hz. Peygamber’in ikinci hanımı olma şerefine böylelikle nâil olur.
Peygamberimiz (s.a.s) hanımlarının çocuklarına karşı her zaman şefkatli ve cömert olmuştur. Aynı şekilde Sevde Validemiz de Rasûlullah’ın güzeller güzeli kızlarına, ama özellikle o sıralarda evde bulunan Hz. Ümmü Külsüm ve Hz. Fâtımâ Validelerimize (r.anhünne) karşı çok alâkadar idi. Sevde Validemiz âlemlerin Efendisinin bu pak kızlarına hizmet ediyor ve onlarla vakit geçirmekten çok mutlu oluyordu. Nasıl olmasın ki?... Hz. Sevde son Peygamber’e aile olmuştu…
Sevde Validemiz aynı zamanda ilâhî vahye mazhar olan sahabîlerdendir. Rab Teâlâ, Nisâ sûresi 128. ayeti, Sevde Validemizin başından geçen ailevî bir olay üzerine inzâl etmiştir.
“Fakat bir kadın, kocasının geçimsizliğinden veya (kendisinden) yüz çevirmesinden endişe ederse, o takdirde anlaşarak aralarını düzeltmelerinde ikisine bir günah yoktur. Hem sulh (anlaşmak) daha hayırlıdır. Zaten nefisler kıskançlığa yatkındır. Ama iyilik eder ve (geçimsizlikten) sakınırsanız, artık şüphesiz ki Allah, ne yaparsanız hakkıyla haberdardır.” (Nisâ 4/128)
Bu âyetin tefsiri Elmalılı Hamdi Yazır’da şu şekilde geçmektedir:
“Peygamberimizin eşlerinden Sevde binti Zem’a’nın talâk (boşanmak)tan endişe ederek nöbetini Hz. Âişe’ye bırakması gibi kadının erkeği kendine çekmek için hakkı olan mehrinde, kasm (derece) ve nöbetinde indirim ve fedakârlık yaparak veya bir şey bağışlayarak aralarını düzeltmeye çalışmasında ve erkeğin bunu kabul etmesinde bir günah yoktur. Yani böyle bir şey rüşvet gibi bir günah olmaz.”
Olayı aktaracak olursak; Peygamberimiz ile Sevde Validemizin evliliği tamamen mantığa dayalı bir evlilikti, fakat tabiî ki birbirlerine karşı saygı ve sevgi her zaman vâr olmuştur. Rasûlullah (s.a.s) ikinci evliliğini Hz. Sevde ile yaptıktan bir müddet sonra Hz. Âişe Validemizle Mekke’de iken nişanlanmış, hicretten sonra Medine’de evlenmiştir. Peygamberimiz ile Âişe Validemiz arasındaki kuvvetli sevgi bağı ve Hz. Âişe’nin genç ve güzel oluşu, Peygamberimizi Âişe Validemize iyice bağlamıştı. Ama bunun yanında Allah Rasûlü’nün, hanımları arasında her daim adaletli davrandığını, hak-hukuk ve ihtiyaçlar mevzusunda asla ayırım yapmadığını da belirtelim… Fakat Rasûlullah ile güzeller güzeli Âişe arasındaki sevgi bağını fark eden Sevde Validemiz ise Peygamberimizle aralarında hiçbir problem olmamasına karşılık yine de Efendimizin kendisini boşamasından endişe duyar. Zira yaşı iyice ilerlemiş ve yaşlılık sebebiyle de ağır hareket etmeye başlamıştır. Bu dünyadan göç ederken sıradan biri gibi değil de “ümmühatü’l-mü’minin” yani mü’minlerin annesi olarak vefat etmek ister ve derhal Peygamberimize giderek: “Yâ Rasûlallah bana ayırdığın gün Âişe’ye aittir. O gün de onun yanında kalabilirsin. Beni nikâhında tut. Vallahi, benim evlenmeye aşırı bir isteğim yoktur. Ancak ben, Allah’ın beni kıyamet gününde senin zevcin olarak diriltmesini istiyorum.” diyerek mü’minlerin annesine yakışacak olgunlukta bir teklifte bulunur. İşte bu olgun davranışın üzerine Nisâ sûresi 128. ayet nazil olmuştur.
Hz. Sevde’nin (r.anhâ) ölüm yılı hakkında farklı görüşler vardır. Vâkıdî’ye göre, Muâviye’nin (r.a) halifeliği zamanında Hicret’in 54. yılında vefat etmiştir. Hâfız ibn-i Hacer onun vefat yılını hicretin 55’i olarak bildirmiştir. İmam Buhârî et-Tarih adlı eserinde sağlam senetlerle Hz. Ömer’in halifeliği döneminde vefat ettiğini bildirmektedir. Zehebî, Tarih-i Kebir’indeki bir rivayete: “Hz. Ömer’in (r.a) halifeliğinin son zamanlarında vefat etmiştir.” ilavesini yapmaktadır. Hz. Ömer (r.a) Hicret’in 23. yılında vefat ettiğine göre Hz. Sevde’nin (r.anhâ) ölüm tarihi hicretin 22. yılı olmalıdır. el-Hamîs isimli kitapta bunun en sağlam rivayet olduğu bildirilmektedir.
Hz. Âişe Validemiz kendisine şefkatle yaklaşan bu hanımefendiyi hayattayken de vefatından sonra da her daim hayırla yâd etmiştir. Hz. Âişe: “Yerinde olmak istediğim kadınların bana en sevgilisi Sevde binti Zem’a’dır…” diyerek Hz. Sevde’ye olan vefa borcunu dile getirmiştir.
FAYDALANILAN KAYNAKLAR
Abdulaziz Şennavî, Sahabe Hayatından Tablolar (Hanım Sahabeler), trc. Tâceddin Uzun, Uysal Kitabevi, Ankara, 1991.
Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Çağ Yayınları, İstanbul, 1992, I.
Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, sdl. İsmail Karaçam – Emin Işık – Nusrettin Bolelli – Abdullah Yüce – Mahmut Özakkaş, Feza Gazetecilik, İstanbul, 1992, III.
Mevlânâ Şiblî Numânî, Asr-ı Saadet, trc. Ömer Rıza Doğrul, Eser Neşriyat, İstanbul, 1977, II.
Mevlânâ Şiblî Numânî, Son Peygamber Hz. Muhammed Sîretü’n-Nebî, trc. Yusuf Karaca, İz Yayıncılık, İstanbul, 2008.
Nurgül Dere, Hanım Sahabîler, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2012.
Yeni yorum ekle