Kâbe'deki restorasyon işlerini yürüten Bin Ladin Grup İnşaat Mühendisi Hikmet Toplu ile Mina'da yaşanan izdiham ile ilgili Dünya Bülteni'nin sorularını cevaplandırdı.
Dünya Bülteni(DB): Mina'daki izdiham için neler söyleyebilirsiniz, bu elim trajedi neden kaynaklanmış olabilir?
Hikpet Toplu (HT): Evvela Mina'da hayatlarını kaybeden tüm hacılarımıza Allah'tan rahmet diliyorum ve inşallah her birisi birer şehit olarak makam-ı Ala'ya uçmuşlardır. Ve memleketim Kahta'nın gencecik fidanlarından Er Mehmet Ali Bozkurt bugün Beytuşşebab'ta şehid olmuş. Allah rahmet eylesin, ailesine sabr-ı Cemil ihsan eylesin. Ve yine Hemşehrilerimizden bugun 11 ferdini Niğde'deki elim trafik kazasında kaybeden Kaman ailesine baş sağlığı diliyor, vefat edenlere Allah'tan ebedi rahmet diliyorum.
Mina'daki elim trajediye dair çok şeyler söylenebilir ama ben acizane şunları söylemek istiyorum. Sıkıntının ekseriyeti Mina çadırlarının bulunduğu alandan. Çadır aralarından tünellere girmeden doğrudan Şeytan taşlama yapısına ulaşan uzun yollar var ve bu yollar yeterince geniş değil. Çadır kamp birimlerinin etrafını çevreleyen demir parmaklıklar izdiham esnasında kaçış yollarını kapatıyor. Bazen bazı görevlilerin insiyatif kullanmaları bazı noktalarda tıkanıklığa yol açıyor. Mühim bazı vakitlerde insanların yoğun geçeceği noktalardan araçlarla geçmek gibi ya da araç bırakmak gibi.
DB: İzdiham genelde hangi bölgelerde yaşanıyor?
HT: Özellikle Müzdelife'den hemen sonra, Mina'nın başlangıcında yoğun yaya Hacı trafiği oluyor ve bu noktalarda geçiş noktaları çok dar. Hatta bazen bu yerlerde ambulans ve araçlar dahi geçmeye kalkışıyor.
DB: Çözüm olarak neler yapılabilir?
HT: Öncelikle Mina'da çadır aralarındaki güzergahlar muhakkak genişletilmelidir. Bunun için bir iki sıra çadır kaldırılmalıdır. Kamp birimleri etrafında bulunan demir parmaklıklar kapılı ya da raylı sistemle açılır bir mekanizmada olmalı. Ve özellikle bayramın ilk günü (ilk şeytan taşlama günü) ikindiye kadar bu noktalar açık bırakılmalı. İzdiham esnasında bu açıklıklardan acil kaçış yolları sağlanmalıdır. Zaten izdihamın yaşanabileceği asıl vakit bu vakittir. Çünkü hacıların ekseriyeti bu vakitte şeytan taşlamaya gidiyor.
DB: Diğer günlerde durum nasıl?
HT: Diğer bayram günlerinde ise farklı saatlerde gidildiği için ilk günkü izdiham olmuyor.
DB: Başka neler yapılabilir?
HT: Yollar giderek darlaşan bir modelde kesinlikle olmamalı bilakis giderek genişleyen bir model tasarlanmalıdır. Hacılar Müzdelife'den itibaren sistematik olarak icbari bölüştürülmeli. Yani damar sistemi gibi yol haritaları yapılarak Hacılar ilerlerken farklı yollara sevkedilmeli ve herbir yola birbirine yakın yoğunlukta yaya sevkiyatının sağlanması. Yürüme yerlerinde kesinlikle ambulans, trafik ve güvenlik polislerinin araçları, su-ekmek dağıtan kamyonetler ve Mina bölgesine malzeme taşıyan araçlar sokulmamalı (en azından bayramın ilk günü sabah öğleden sonraya kadar).
DB: Neden?
HT: Çünkü bu araçlar aniden izdiham dalgsına sebeb olabiliyorlar. Hastalar araç yollarına kadar elle taşınmalıdır.
DB: Bazı VIP isimler için yolların kapatıldığı belirtiliyor...
HT: Hiçbir kral, cumhurbaşkanı, prens, diktatör, devlet yetkilileri için yollar aniden kapatılmamalı. Bunlar Mina'ya diğer hacılarınkinden farklı yollardan gittikleri gibi şeytan taşlamaya da öyle gitsinler yahut peygamber efendimiz gibi mü'minlerle beraber yürüsünler. Yani koruma için yol kapatmaya ve bir ordu ile yürümeye gerek yok.
DB: Genel olarak bölgenin fiziki durumu nasıl?
HT: Müzdelife - Cemerat yolu çok uzun. Bazı yaşlı ve çocuklar hatta genç insanlar dahi buna katlanamayabiliyorlar. Bazı yollar bunlara özel olmalı ve bu hususi yollarda ücretsiz tekerlekli sandalye ve elektrikli araç hizmeti sunulmalı. Bu sistem belki de metrobüs ve tramvay sistemi gibi daha da geliştirilmeli.
DB: Genel olarak organizyonlardaki durum nasıl?
HT: Genel olarak umumi organizasyonda sıkıntı görülmüyor. İzdihamın önlenmesi için çok hassas davrandıklarını gördüm. Hatta bir sebeple ters yöne hareket etmek durumunda kalan ben polis tarafından üç dört defa uyarıldım ve polis tarafından geri çevrildim. Mümkün mertebe yaya akışının tek yönde olması için gayret gösteriyorlar. yol üzerinde konumlandırılan yürüyen bantlar gibi bazı araç gereçlerin etrafında dahi izdiham olmaması için her birinin başlarında güvenlik görevlileri 24 saat tedbir alıyor. Umumi yollar ve tüneller çok geniş ve rahat. Tünellerin içi havalandırma sistemleriyle her zaman bol oksijen ve nefes sağlanıyor. Metrelerce uzunlukta kısım kısım yürüyen bantlar konulmuş. Bu da uzun bir yol yürüyen hacılara bir nebze dinlenme imkanı sağlıyor.
Kaynak: Dünya Bülteni
Yeni yorum ekle