Abdullah b. Hanzale

Künyesi Ebû Abdurrahman’dır. Medineli Ensar’ın Evs kabilesindendir. Babası Hanzale Uhud Savaşı’nda şehit düşmüştür. Şehit düştükten sonra naaşının melekler tarafından yıkandığı Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından haber verilmiştir. Bu sebeple Hanzale Gasîl veya Gasîlü’l- Melâike diye anılmaktadır. Annesi Cemile münafıkların reisi Abdullah b. Übey b. Selûl’ün kızıdır. Abdullah, hicretin 4. senesinde doğmuştur.

Abdullah çokça oruç tutan, yanında Kur'ân okunduğu zaman hemen duygulanan abîd, zâid bir şahsiyetti. Medine’de özellikle Ensar arasında saygı duyulan otoritesi olan bir kimse idi. Abdullah’ın adının kaynaklarda en çok geçtiği yer Harre olayındaki rolüdür. Onun dışında hayatı hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Yezid b. Muaviye’nin halifeliği döneminde Medine valisi tarafında halifeye halkın itaatini sağlamak için gönderilen heyette bulunmuştur. Halife bu heyeti güzel bir şekilde ağırlamış olmasına rağmen heyet döndükten sonra Yezid’in hilafete layık olmadığı iddia ederek Yezid’in halifeliğini reddetmişlerdir. Bu olay üzerine Medine halkı bilip güvendikleri Abdullah b. Hanzale’ye biat etmiştir.

Yezid halkın biatını almak için önce tehdit mektubu sonra aracı gönderdi ancak bir işe yaramadı. Abdullah’a biat eden Medine halkı, Emevi sülalesinin aile bireylerini ve Emevi valisi Osman b. Muhammed’in evini kuşatma altına aldılar. Bunu haber alan Yezid’in Medine’ye ordu göndermekten başka çaresi kalmamıştı. Yezid, Müslim b. Ukbe komutasında bir ordu gönderdi. Bu durumu haber alan Abdullah, Emevi valisi ve ailesini şehirden çıkardı ve şehrin etrafına hendekler kazdırdı. Müslim ordusu ile geldi ve Harre denilen mevkide konakladı. Medinelilere teslim olmaları için üç gün süre verdi. Medinelilerin teslim olmamalarının üzerine şiddetli bir çarpışma meydana geldi. Abdullah yanında çok az kişi kalana dek çarpışmayı sürdürdü. Abdullah savaş meydanında hayatını kaybetmiştir. Bu olay hicri 63 yılının Zilhicce ayında meydana gelmiştir. Abdullah Hz. Peygamber vefat ettiğinde 7 yaşında olmasına rağmen sahâbî olarak kabul edilmiştir.

Abdullah’tan rivayet edilen hadisler sahih hadis kitaplarında yer almaktadır. Abdullah Hz. Ömer, Abdullah b. Sellâm ve Ka’b el-Âhbâr’dan hadis rivayet etmiştir. Kendisinden ise; Abdullah b. Yezid, İbn Ebû Müleyke ve Esmâ bint Zeyd b. Hattâb rivayette bulunmuştur.